واکاوی میزان پذیرش اجاق های خورشیدی در بین جامعه عشایری میهمان شهرستان سنقروکلیایی

در اکثر کشورهای در حال توسعه بیشترین منبع انرژی به کار گرفته شده توسط عشایر جهت پخت و پز، هیزم، علوفه و فضولات دامی می‏باشد. تهیه و بهره برداری منطقی از انرژی‏های نو جهت پخت و پز، سبب جلوگیری از نابودی جنگل‏ها، مراتع و حفظ محیط‏زیست خواهد شد. اجاق‏های خورشیدی که انرژی مورد نیاز خود را جهت پخت و پز از خورشید جذب می‏کنند، می‏توانند در این زمینه کمک شایانی به مشکلات انرژی جوامع مختلف، بخصوص عشایر کنند. استان کرمانشاه در غرب کشور از جمله مناطقی است که میزان تابش خورشید در آن از وضعیت مطلوبی برخوردار است که در آن زمینه‏ی استفاده هر چه بیشتر از انرژی‏های خورشیدی بخصوص اجاق‏های خورشیدی فراهم است. هدف از این پژوهش واکاوی میزان پذیرش اجاق‏های خورشیدی در بین جامعه عشایری میهمان شهرستان سنقروکلیایی، در قالب روش اقدام‏پژوهی می‏باشد. با بهره گیری از اصول کلی اقدام‏پژوهی و پیروی از اصول چهار مرحله‏ای این روش (طراحی، اجرا، مشاهده و بازتاب)، این پژوهش در دو قسمت اصلی انجام گردید، در قسمت اول کار که در دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی کرمانشاه با همکاری دانشگاه صنعتی کرمانشاه انجام گردید، ابتدا از طریق جستجو در اینترنت طرح‏های اولیه 4 مدل از اجاق‏های خورشیدی که شامل یک مدل اجاق صفحه‏ای، دو مدل اجاق جعبه‏ای و یک مدل اجاق سهمی بود، تهیه شد و یک مدل اجاق سهمی دیگر نیز خریداری گردید، سپس هر 5 مدل اجاق خورشیدی مورد آزمایش قرار گرفتند و پس از حصول اطمینان از کارایی آن‏ها و رفع نقایص فنی اجاق‏ها و رسیدن به مدل‏های نهایی، اقدام به انجام قسمت دوم پژوهش در میان جامعه عشایری گردید که روش جمع‏آوری داده‏ها در این قسمت با استفاده از مصاحبه‏های انفرادی، مصاحبه‏های گروهی، فیلم و صداهای ضبط شده انجام گردید. روش تجزیه و تحلیل داده‏ها نیز به دلیل کیفی بودن پژوهش و با بهره‏گیری از تحلیل محتوا توسط نگارنده صورت گرفت. نتایج حاصله حاکی از آن است که عشایر مورد مطالعه از اجاق سهمی که نگارنده آن را طراحی و ساخته بود، بیشتر از سایر انواع اجاق‏ها رضایت داشتند و با استفاده از آن آب و شیر را می‏جوشاندند، دوغ گرم می‏کردند و کشک و سایر غذاهای مورد نیاز توسط آن درست می‏کردند. از اجاق جعبه‏ای نیز نسبتاً راضی بودند و از آن برای گرم نگهداشتن غذا و پختن غذاهایی که به دمای کمتری احتیاج داشتند، استفاده می‏کردند. اما اجاق صفحه‏ای به دلیل ساده بودن آن و کارایی نسبتاً پایین این نوع اجاق مورد استقبال عشایر قرار نگرفت. مشکل اصلی که عشایر در مورد این اجاق‏ها بیان کردند، حمل و نقل این اجاق‏ها و زمان نسبتاً طولانی برای پختن غذا توسط این اجاق‏ها بود. پیشنهاد می‏شود که جهت استفاده هر چه بیشتر از این اجاق‏ها و رسیدن به توسعه پایدار، باید اطلاعات زیست محیطی در میان عشایر گسترش یافته و مشارکت آن‏ها در حفظ و حراست از آن دوچندان گردد.